Ponidzie 2010 r.

I. Czas – sierpień 2010 r.

II. Miejsce – Ponidzie i Pińczów, Świętokrzyskie, Polska


„Pięknym jest kraj cały, który przepasała wstęgą swoją Nida, rwąca się do Wisły jak córka w objęcia matki”

Adolf Dygasiński, fragment noweli „Za krowę”

Ponidzie - kraina łagodności, opisywana w wierszach i piosenkach. Pola, łąki, spacerujące po nich bociany, przydrożne wierzby, a wszystko to poprzecinanie malowniczo i leniwie snującą się rzeką Nidą.

Wycieczkę po tej krainie odbyliśmy kolejką wąskotorową o wdzięcznej nazwie Ciuchcia Express Ponidzie, która w każdą niedzielę w okresie od maja do września przemierza trasę od Jędrzejowa do Pińczowa (i z powrotem). Kolejka pędzi z zawrotną prędkością 30 km/h, a dodatkowo przy zakrętach i podjazdach zwalnia, więc z okien wagonów podziwiać można piękno nadnidziańskiej przyrody. A trasa jest naprawdę malownicza, biegnie nad samą Nidą, nad bagnami i rozlewiskami rzeki.

„Ponidzie wiosenne, Ponidzie leniwe,
Prężysz się jak do słońca kot,
Rozciągnięte po tych polach,
lichych lasach, pstrych łozinach,
skałkach słońcem rozognionych,
Nidą w łąkach roztańczoną
Na Ponidziu wiosna trwa,
Na Ponidziu wiosna trwa,
Na Ponidziu...”

Wojtek Bellon, „Nuta z Ponidzia”

„Z wysokiej góry – ku Nidzie jarami spuszcza się Pińczów poważny. (…) Pińczów to stary pielgrzym dziejowy, z którego nóg pyły dalekiej podróży omywa uśmiechnięta Nida”

Adolf Dygasiński, fragment noweli „Za krowę”

Kolejka dojeżdża do Pińczowa, gdzie przewidziany jest czas wolny na indywidualne zwiedzanie. A Pińczów wart jest zobaczenia. Posiadając prawa miejskie od 1428 roku sławę zyskał w połowie XVI wieku, kiedy to stał się czołowym ośrodkiem protestantyzmu w Polsce. O jego znaczeniu świadczy choćby fakt, że odbyły się tam 22 synody dysydenckie, działał zbór kalwiński, gimnazjum nazywane sarmackimi Atenami oraz drukarnia ariańska. Pod koniec stulecia ówcześni właściciele miasta z powodu kłopotów finansowych sprzedali je biskupowi krakowskiemu co spowodowało szybką rekatolizację. W Pińczowie osiedlało się wielu cudzoziemców, m. in. Szkoci, Włosi, Niemcy. Przed wojną około 60% ludności miasta stanowili Żydzi.

Kolejna ciekawostka historyczna wiąże się czasami II wojny światowej. Pod koniec lipca 1944 oddziały partyzanckie AK, AL i BCh współdziałając ze sobą wyzwoliły spore przestrzenie w okolicach Pińczowa spod okupacji hitlerowskiej. Wyzwolony teren nazwano Republiką Pińczowską. Ta partyzancka republika istniała od 24 lipca do 12 sierpnia 1944r.

Dziś największymi atrakcjami Pińczowa są m.in. wznosząca się nad miastem góra św. Anny z kaplicą św. Anny, renesansowa kamieniczka z przełomu XVI i XVII wieku, zwana dziś "Domem na Mirowie", kościół pw. św. Jana Ewangelisty, dawny klasztor paulinów oraz synagoga z przełomu XVI/XVII wieku otoczona murem z zabytkowymi nagrobkami ze zniszczonych cmentarzy żydowskich miasta.


W drodze powrotnej kolejka zatrzymuje się na położonej wśród łąk i pól stacji Umianowice, gdzie w pięknych okolicznościach przyrody organizowane jest ognisko dla wszystkich uczestników wycieczki.


Szczegółowe informacje na temat Ciuchci Express Ponidzie można znaleźć na stronie internetowej kolejki.